Tri decenije od „Bljeska“: Parastos za žrtve i opomena da se zločini ne zaborave

Pre trideset godina, 1. maja 1995. hrvatske vojno policijske formacije napale su Srbe u Zapadnoj Slavoniji, zauzevši taj deo tadašnje Republike Srpske Krajine, pri čemu su ubijene 283 osobe srpske nacionalnosti, a proterano je najmanje 15.000 Srba.

U crkvi Svetog Marka danas je služen parastos povodom 30 godina od vojno-policijske akcije hrvatskih snaga „Bljesak“, u kojoj je ubijeno 283 Srba, a više od 15.000 ljudi je proterano iz Zapadne Slavonije.

„Sećanje na stradale nije samo čin poštovanja prema prošlosti – to je obaveza prema budućnosti u kojoj se zločini ne smeju ponoviti“, poručeno je u saopštenju Komesarijata za izbeglice i migracije Srbije.

U ime Komesarijata, parastosu je prisustvovala pomoćnica komesara Bojana Ćirić, koja je zajedno sa kolegama iz Komesarijata i predstavnicima Komisije za nestala lica položila venac na spomenik žrtvama ratova devedesetih godina u Tašmajdanskom parku.

Parastos je služen u organizaciji Udruženja porodica stradalih i nestalih „Suza“ i Udruženje izbeglih, raseljenih i doseljenih lica „Zavičaj“ Beograd, a među prisutnima su bili članovi porodica žrtava, predstavnici udruženja, zvaničnici i delegacije.

Linta: „Bljesak“ bio završni čin progona Srba iz Zapadne Slavonije

Predsednik Saveza Srba iz regiona Miodrag Linta izjavio je danas da je zločinačka akcija „Bljesak“, izvedena pre 30 godina, bila završni čin progona Srba iz Zapadne Slavonije, i istakao da još niko nije odgovarao za masovne zločine protiv našeg naroda.

„Ne sme se zaboraviti činjenica da je većina Srba iz Zapadne Slavonije proterana do kraja 1991. godine. U leto, jesen i zimu 1991. godine u zločinačkim akcijama hrvatskih paravojnih i policijskih snaga ‘Otkos’, ‘Orkan’ i ‘Papuk 91’ sa oko 80 odsto područja Zapadne Slavonije proterano je više od 70.000 Srba, a stradalo oko 2.000 Srba. Tada je popaljeno, opljačkano i minirano oko 200 srpskih sela“, navodi se u saopštenju Saveza Srba iz regiona.

Linta naglašava da je prošlo 30 godina od zločinačke akcije Bljesak i 34 godine od zločinačkih akcija Otkos, Orkan i Papuk 1991, a da još niko nije odgovarao za masovne zločine protiv našeg naroda.

„Nisu podignute ni optužnice, a kamoli da je neko osuđen. To je jedan od mnogih dokaza da je hrvatsko pravosuđe etnički motivisano i u funkciji hrvatske državne politike. U Hrvatskoj se veličaju i slave ratni zločinci i odaju počasti hrvatskim žrtvama a srpske žrtve se ponižavaju, prećutkuju i negiraju“, navodi on.

Prema Lintinim rečima, Tužilaštvo za ratne zločine u Beogradu treba konačno da pokrene istrage i podigne optužnice protiv pripadnika hrvatskih vojnih i policijskih snaga koji su počinili masovne i brutalne zločine protiv ratnih zarobljenika i civila srpske nacionalnosti.

„Srbija ima obavezu da osnuje posebnu državnu instituciju, to jest Memorijalni centar srpskih žrtava na prostoru bivše Jugoslavije, i započne aktivnu borbu za istinu o masovnom stradanju srpskog naroda tokom devedestih godina prošlog veka“, zaključuje Linta.

Dodik: Samo narod koji izgubi sećanja može biti napadnut

U Gradiški je danas obeleženo 30 godina od pogroma nad 15.000 Srba iz Zapadne Slavonije u hrvatskoj akciji Bljesak, kada je ubijeno najmanje 263 Srba, među kojima 12 dece.

„U poslednjih 10 godina obeležavamo velike i važne datume u srpskoj istoriji, uglavnom su to tužni skupovi. Izražavamo tugu i želimo nešto da naučimo iz svega ovoga“, rekao je na obeležavanju predsednik Republike Srpske Milorad Dodik.

Bili smo, kazao je, naivni i ta naivnost nas prati kroz istoriju.

„U Zapadnoj Slavoniji verovali smo u Ujedinjene nacije, koje su potpuno tada stale na stranu Hrvatske. Navelo nas je da našu decu ne učimo šta se tamo desilo, a to je greška. Samo onaj narod koji izgubi svoja sećanja ponovo može biti napadnut. Kako kaže predsednik Srbije Aleksandar Vučić, Srbija i Republika Srpska napadnuti su i iznutra i izvana“, naveo je Dodik.

Istakao je da je Srbija danas napadnuta obojenom revolucijom.

„A mnogi i ne znaju šta se tamo dešava. Studenti i đaci su izgubili godinu dana svog školovanja zbog inaćenja“, rekao je Dodik.

Naveo je da zajednički cilj svih bošnjačkih partija jeste da se ukine Republike Srpska.

„Nermin Nikšić, premijer FBiH rekao je da je on za BiH bez entiteta, i za jednog predsednika. I oni svi tako razmišljaju, bilo levo ili desno orijentisani“, naveo je Dodik.

Zato je, kazao je, hoće da sklone njega, Radovana Viškovića i Nenada Stevandića.

„Nije to ništa slučajno. Izbori su za godinu i po dana, ja ovde ne vodim nikakvu izbornu kampanju, već branim Srpsku i pokušavam da doprem u svest našeg naroda da se okupimo oko nacionalne ideje. Želim da niko ne oseti rat. Dejtonski sporazum nije srušila Republika Srpska, već međunarodni faktor potpomognut bošnjačkom politikom. S druge strane Save je danas proslava, a ovde parastos. I protiv toga se moramo boriti, jer naše žrtve nisu i ne smeju biti uzaludne“, rekao je Dodik.

Kod spomen-obeležja posvećenog ubijenim civilima i vojnicima iz Zapadne Slavonije prethodno su položeni venci i cveće povodom obeležavanja 30 godina od pogroma Srba u hrvatskoj zločinačkoj akciji Bljesak.

Vence su ime institucija Republike Srpske položili predsednik Republike Srpske Milorad Dodik, predsednik Narodne skupštine Nenad Stevandić i izaslanik srpskog člana i predsedavajuće Predsedništva BiH Željke Cvijanović.

U ime Srbije venac su položili predstavnici Ambasade Srbije.

Trideset godina od progona Srba

Pre trideset godina, 1. maja 1995. hrvatske vojno policijske formacije napale su Srbe u Zapadnoj Slavoniji, zauzevši taj deo tadašnje Republike Srpske Krajine, pri čemu su ubijene 283 osobe srpske nacionalnosti, a proterano je najmanje 15.000 Srba.

Bila je to zapravo kulminacija hrvatskog etničkog čišćenja Srba iz Slavonije, koje je trajalo sve vreme od 1991. godine.

Tako su tokom decembra 1991. sa prostora Slavonije raseljena, proterana, brojna srpska sela, njih gotovo 200.

Progon Srba je paralelno trajao na čitavom prostoru Slavonije, ljudi su maltretirani, masovno ostajali bez posla i stanarskog prava, imovina pljačkana, uništavana, srpsko kulturno i duhovno nasleđe demolirano i sistematski razarano.

Sa prostora Pakraca, Daruvara, Lipika, Grubišnog polja, Požeške kotline, obronaka Papuka, oterano je tada oko 70.000 Srba.

Hrvatske vlasti su oformile i logore za Srba: „Pakračka poljana“ i „Marino selo“ u koje nisu dovođeni samo Srbi iz Slavonije, nego iz drugih krajeva, kao iz Zagreba.

U vreme napada prvog dana maja 1995. deo Zapadne Slavonije koji je bio u sastavu Republike Srpske Krajine nalazio se u statusu zaštićene zona UN, pod imenom sektor „Zapad“ UNPROFOR.

Bez obaziranja na prethodne sporazume ili obaveze UN, četiri profesionalne brigade HV i više specijalnih formacija napale su u ranim jutranjim satima 1. maja 1995. južni i centralni deo zapadnoslavonskog dela Republike Srpske Krajine, i to paralelno od Novske prema Okučanima i jednim krakom prema Jasenovcu, i sa istoka iz pravca Nove Gradiške, prema Okučanima i put Stare Gradiške.

Njihov prvi cilj bilo je presecanje i razbijanje snaga Srpske Vojske Krajine, odnosno njenog 18. Korpusa koji je pokrivao taj deo Zapadne Slavonije.

Odatle se dalje nadiralo na Savu kod Jasenovca, kako bi bila onemogućena eventualna pomoć iz Republike Srpske.

Nema dileme da je osnovni cilj hrvatskih vlastodržaca bilo odstranjivanje srpskog stanovništva sa prostora Zapadne Slavonije, kao sastavni deo planskog i sistematskog uklanjanja srpskog življa, odnosno etničkog čišćenja, sa celokupnog prostora Hrvatske, a uostalom, u meri mogućeg i BiH.

Po zvaničnim podacima, u akciji je učestvovalo oko 7.200 pripadnika hrvatskih snaga, profesionalnih pripadnika vojske i policije.

Nasuprot se u Zapadnoj Slavoniji nalazilo, u sastavu 18. korpusa Srpske vojske Krajine, približno 4.000 lica, gotovo isključivo rezervisti, s minimalnim brojem profesionalaca.

Vojne operacije odvijale su se 1. i 2. maja, a manjim delom i tokom naredna dva dana.

Na hrvatskoj strani poginula su 42 vojnika ili policajca, a ranjene su 162 osobe.

Paralelno, ubijena su 283 lica srpske nacionalnosti a proterano najmanje 15.000 Srba, prema pojedinim navodima čak do 18.000.

Srpske formacije su razbijene, a srpsko stanovništvo sistematski proterano.

Pritom, dok je trajao zbeg, povlačenje Srba, civila, na prostor južno od Save u Republiku Srpsku, kolone izbeglih hrvatske formacije su gađale iz vazduha kao i artiljerijskim dejstvima, maljutkama montiranim na helikopterima kao i streljačkom vatrom, snajperima.

Hrvatsko ratno vazduhoplovstvo, letelice tipa MIG 21 u dva navrata su tokom ta dva dana gađale i Bosansku Gradišku, kada je poginulo više lica, među njima i dvoje dece.

Isto tako, hrvatska artiljerija je ciljala srpska sela na suprotnoj obali Save u Republici Srpskoj.

Odmah pošto su preživeli izbegli otišli, ostaci stradalih su pokupljeni, a prostor opran šmrkovima.

Kada je potom predstavnik OUN Jasuši Akaši doveden, svi tragovi su bili uklonjeni. Prethodno, nikom od predstavnika međunarodnih organizacija pritup nije bio dozvoljen.

Uhapšeno je približno 1.450 lica srpske nacionalnosti. Usledilo je njihovo odvođenje u logore, u Varaždinu, Bjelovaru, Virovitici, Novoj Gradiški, Slavonskoj Požegi.

Potom je brojnima suđeno, uglavnom na osnovu lažnih, iskonstruisanih optužnica.

Najveći broj Srba izbeglih iz Zapadne Slavonije tokom takozvane operacije „Bljesak“ nije se nikada vratio.

Većina je ostala na prostoru Republike Srpske, u BiH. Smatra se da se oko 1.500 osoba srpske nacionalnosti, uglavnom u poodmaklim godinama, kasnije vratilo u Slavoniju.

Valja naglasiti, formacije OUN, UNPROFOR, koje su imale obavezu zaštite stanovništva, pošto se dogodio napad hrvatskih vojno policijskih formacija, organizovano su se sklonile u svoje baze.

Isto tako, zapovednici hrvatskih formacija, generali Ante Gotovina i Mladen Markač, na procesu u takozvanom Tribunalu za bivšu Jugoslaviju sa središtem u Hagu, konačno su oslobođeni novembra 2012. godine, ma kakve odgovornost zbog događanja tokom i posle operacija „Bljesak“ i „Oluja“.

- Advertisement -