Godišnjica rođenja vojvode Petra Bojovića, proslavljenog komandanta

Bojović je bio četvrti ratni komandant, posle Radomira Putnika, Stepe Stepanovića, Živojina Mišića, koji je dobio čin vojvode u srpskoj vojsci. Bio je to ekvivalent činu maršala u drugim vojskama. Iako je odigrao izuzetnu ulogu i u vreme Kumanovske bitke 1912, i prilikom povlačenja 1915, i docnije tokom borbi za Kajmakčalan i Bitolj 1916, čin vojvode, najviše priznanje koje je uopšte bilo moguće dobiti u srpskoj vojsci, dodeljen mu je za uspešan proboj Solunskog fronta septembra 1918, kao i munjevito oslobađanje Srbije koje je sledilo, uključujući oslobođenje Beograda prvog novembra 1918.

Rođen je u selu Miševići, nedalko od Nove Varoši. U vreme njegovog rođenja, odnosno sve do Prvog Balkanskog rata 1912, njegovo rodno mesto bilo je sastavni deo Turske, mada pod okupacijom Austrougarske posle 1878.

Imao je devet godina kada se porodica, rođen je kao peto od šestoro dece, preselila, aprila 1867, u Radaljevo kraj Ivanjice, blizu granice ali unutar oslobođene Srbije.

Po okončanju prvog razreda gimnazije u Užicu, prelazi u Beograd sa starijim bratom, gde se do okončanja gimnazije izdražava poslužujući u kući jednog visokog oficira. Bio je to čest način školovanja dece iz porodica slabijeg imovnog stanja, tih decenija.

Dalje obrazovanje nastavlja u Artiljerijskoj školi oktobra 1875. Bila je to 12. klasa te škole, preteče Vojne akademije onovremene Kneževine odnosno Knjažestva Srbije. U prethodnoj, jedanaestoj, pitomci su bili i Stepa Stepanović i Živojin Mišić, potonje vojvode.

Učesnik je ratova protiv Turske 1876/1878. Vojno obrazovanje je poput drugih polaznika Atiljerijske škole otuda okončao po završetku naknadnog kursa 1881. Čin potporučnika dobio je jula prethodne 1880. Upravo tada, 1880/81, knez Milan Obrenović formalno osniva potpunu Vojnu akademiju. Polaznici naredne 13. klase tada su započeli školovanje.

Petar Bojović Artiljerijsku školu završio je kao prvi u klasi, među 19 pitomaca.

Prvi raspored dobio je kao vodnik Prve baterije Prvog artiljerijskog puka u Beogradu. Poručnik postaje krajem 1883, kada je preveden u konjicu. Od kraja 1885. na dužnosti je Gardijskom bataljonu.

Učesnik je Srpsko bugarskog rata 1885. kao vodnik u Drugom konjičkom puku, u sastavu Šumadijske divizije. Direktno učestvuje u borbama. Zatim vrši družnost načelnika štaba te divizije. Za učešće u tom ratu dobija Zlatnu medalju za hrabrost.

U čin kapetana II klase unapređen je februara 1888. u vreme dok se nalazio na usavršavanju Francuskoj. U generalštabnu struku preveden je leta 1980. Kapetan I klase postaje avgusta 1891. godine. U to vreme nalazi se na na poziciji načelnika štaba Moravske divizije u Nišu.

Pešadijski potpukovnik postaje septembra 1897. Juna 1898 na položaju je komandata 12. puka u Zaječaru. Leta 1900. godine postaje komandanta 11. pešadijskog puka Kraljice Natalije, a u jesen te godine postaje pomoćnik načelnika Štaba Komande aktivne vojske. Polovinom naredne 1901, na čelu je Moravskog pešadijskog puka u Nišu, u činu pukovnika.

Nije se oglašavao u vreme prevrata 1903, kada je došlo do smene dinastija. Niš je inače bio uporište onih koji su osuđivali prevrat. Taj problem znatnim delom će uticati na prilike unutar srpskog oficirskog kora, makar do 1917, a delom i docnije.

Bojović je ubrzo, septembra 1903. premešten u Ministarstvo vojno. U Beogradu, između ostalog uređuje Službeni vojni list. Potom je na čelu Moravske divizijske oblasti u Nišu, da bi od maja 1906. vršio je dužnost načelnika Glavnog generalštaba, nakon šsto je general Radomir Putnik postao ministar.

Pukovnik Petar Bojović u Prvom balkanskom ratu načelnik je Štaba Prve armije, kojom formalno zapoveda prestolonaslednik Aleksandar. Iako se potonji kralj sve vreme nalazio sa njim na frontu, ključne odluke, uz saglasnost prestolonaslednika, donosi Bojović.

Naredivši ofanzivni nastup kod Kumanova, iznenadio je turske trupe čime odnosi odlučnu pobedu u Prvom balkankom ratu. Potom nastavlja ofanzivu put Bitolja, prethodno ušavši u Skoplje, koje je tada Srbe dočekalo sa oduševljenjem. Čin generala dobio je po pobedi na Kumanovu 1912. Stara Srbija je konačno oslobođena. Bio je određen za zapovednika Primorskog korpusa na prostoru današnjeg središnjeg priobalja Albanije, odakle se Srbi pod pritiskom velikih sila ubrzo povlače.

Pripisuje mu se bliža vojna saradnja sa Grčckom u tom periodu što će biti važno tokom Drugog balkanskog rata. Uspeh Prve armije čiji je načelnik Štaba general Bojović odlučiće ishod Bitke na Bregalnici, odnosno poraz Bugara 1913. Potom je na poziciji komandanta trupa Novih oblasti, dakle novooslobođene Stare i Južne Srbije.

Učesnik je završnog dela Cerske bitke 1914. Po oslobođenju Šapca rukovodi nesrećnim upadom u tada austrijski Srem, na čemu su insistirali saveznici. Kod Šapca je ranjen, pa na čelo Prve armije dolazi Živojin Mišić.

Reaktiviran je novembra 1915, kada mu uspeva da obuzda prodor Bugara na Kosovo što će omogućiti povlačenje preko planinskih vrleti put Jadrana. U vreme opšte malodušnosti krajem je 1915, kada su drugi predlagali očigledno uzaludan otpor na Kosovu, Bojović insistira na povlačenju put Jadrana. Od kraja decembra 1915. načelnik je Štaba Vrhovne komande namesto bolesnog vojvode Radomira Putnika.

Krajem maja 1916 nalazi se u Solunu gde je obrazovan novi front, i gde traje oporavak i reorganozacija srpske vojske.

Rukovodio je legendarnim zauzimanjem Kajmakčalana i potom Bitolja u jesen 1916. U to vreme psihološki značaj ovih pobeda bio je ogroman, bili su to jedini oslobođeni delovi Srbije.

Pošto je probijen Solunski front sredinom septembra 1918, za šta je u svojstvu komandanta Prve armije najviše zasluga imao general Bojović, dodeljen mu je čin vojvode.

Nakon proboja fronta kod Dobrog Polja, munjevitim napredovanjem Srba, izbacivanjem Bugara iz rata, posle predaje kod Kumanova, brzim zauzimanjem južnog pomoravlja od Nemaca, do kraja oktobra Srbija je oslobođena. Prvog novembra 1918. Vojvoda Bojović je oslobodilac Beograda, uz razume se, regenta Aleksandra.

Uslediće oslobađanje Srema, Banta, Bačke

Godine 1919. Vojvoda Bojović na kratko komandant Prve armijske oblasti. Načelnik Glavnog generalštaba Vojske Kraljevine SHS, bio je do početka decembra 1921.

U međuratnom periodu živeo je povučeno. Vredi pomenuti, vojvoda Petar Bojović autor je čak petnaest knjiga, sve iz oblasti vojnih nauka. A preveo je još 11 naslova. Osim poslednje koja opisuje 1915, sve su objavljene pre Balkanskih ratova.

Kao nekakav simoboličan gest pučistička vlada Dušana Simovića aktiviraće 3. aprila 1941. Vojvodu Bojovića za Vrhovnog vojnog inspektora. Imao je tada 83 godine.

Ovaj svet napustio je januara 1945. Posledica upale pluća. Sahranjen je bez službenih počasti. Istina nove vlasti su ubrzo donjogradskom bulevaru podno Kalemegdana dale ime po njemu.