Sjedinjene Države zatražile su od Kosova i Srbije, uoči naredne runde dijaloga 14. septembra, posvećenost konkretnim obavezama u vezi sa sporazumom o normalizaciji odnosa dve strane, kao i aneksom o njegovoj primeni, izjavio je zamenik pomoćnika američkog državnog sekretara Gabrijel Eskobar. Američki diplomata ukazao je da od Aljbina Kurtija, u nedavnom telefonskom razgovoru, nije dobio uveravanja da je posvećen primeni sporazuma o normalizaciji i njegovog aneksa, kako je predsednik Vlade Kosova u ponedeljak objavio na društvenoj mreži „X“, objavio je Glas Amerike (VOA).
„A to, kada je reč o kosovskoj strani, znači predstavljanje Nacrta Statuta Zajednice opština sa srpskom većinom. Kurti se nije obavezao da će to učiniti. U suštini onoga na šta se obavezao je da će prisustvovati sastancima u Briselu i ništa više od toga“, rekao je Eskobar u intervjuu srpskom i albanskom servisu Glasa Amerike.
Kako je najavila Evropska spoljnopolitička služba (EEAS), kosovski premijer Kurti i predsednik Srbije Aleksandar Vučić, u Briselu će se danas sastati sa posrednicima u dijalogu diplomatama Žozepom Boreljom i Miroslavom Lajčakom, a teme razgovora su primena Sporazuma na putu normalizacije, kao i aktuelna pitanja.
Eskobar je podsetio da su već vidljive posledice, koje bi mogle nastupiti – ukoliko Kosovo i Srbija propuste priliku za normalizaciju odnosa.
„Reč je o merama koje je uvela Evropska unija koje se ogledaju u nemogućnosti napretka u nekim od mehanizama pristupnog procesa – koje su prilično ozbiljne. Iako ih Kosovo označava kao sankcije – tu nije reč o pravim kaznenim merama. Za Srbiju bi to takođe bilo veoma slično“, rekao je Eskobar.
Kada je reč o Kosovu radi se i o mogućnostima za nova priznanja, donatorske konferencije, strateški bilateralni dijalog sa SAD i bliski odnos sa NATO, dodao je.
„Nažalost, ukoliko ne bude napretka – sve to će biti propušteno ove godine. I za Srbiju će biti vrlo slično. Mislim da će Evropska unija želeti da vidi jasne signale o zainteresovanosti za primenu sporazuma o normalizaciji dok budu razmatrali u kolikoj meri je Srbija napredovala u pristupnom procesu“, precizirao je Eskobar.
Prema njegovim rečima, SAD nastavljaju snažnu podršku dijalogu, koji predvodi Evropska unija.
„Vidimo ga kao način za ostvarivanje mirnih i produktivnih odnosa između Kosova i Srbije. Imajući u vidu činjenicu da je u februaru i martu postignut važan dogovor o normalizaciji – strane u procesu želimo da zamolimo da ozbiljno shvate obaveze iz tog sporazuma kako bi napredovale u ispunjavanju postojećih i ranijih obaveza. Želimo da se napredak u okviru dijaloga i Ohridskog sporazuma ostvari tokom ove godine“, ukazao je Eskobar, dodavši da se u četvrtak očekuje neki vid napretka.
Američki diplomata je rekao da je Ohridski sporazum, koji su strane postigle, veoma širokog obima i istorijski, da se radi o istinskom sporazumu o normalizaciji po evropskim merilima, i prilici za napredak jer dve zemlje proces integracija mogu da usklade sa evropskim strukturama.
„Dakle, obema zemljama pruža mogućnost da napreduju u ostvarenju strateških ciljeva – evropskih integracija. Međutim, od njegovog postizanja, bili smo svedoci niza eskalacija i beskorisnih aktivnosti, koje su stopirale napredak“, rekao je on.
Istakao je i da je potrebno prevazići sve izazove aktuelne od marta i izrazio uverenje da je to moguće.
„Nadamo se da će ispunjavanjem odredbi i rešavanjem otvorenih pitanja biti moguće zaključiti sve izazove u koje spadaju izbori, registarske tablice, lične karte i druge teme koje bi mogle biti izvor eskalacije. To je zaista važno zbog rešavanja čitavog spektra pitanja, rekao je on.
Eskobar je podsetio u čemu se ogledala eskalacija. Rekao je da su SAD prihvatle inauguraciju gradonačelnika posle izbora na severu Kosova na kojima je izlaznost bila tri odsto, a bile su uverene da se neće preduzimati kontroverzne mere.
„Međutim, uprkos obećanjima i našoj podršci Kosovu – bez koordinacije sa međunarodnom zajednicom, odlučili su da preuzmu neke od opštinskih zgrada. Ukazivali smo vlastima Kosova da nema potrebe za eskalacijom tenzija postavljanjem gradonačelnika u te zgrade. Kada je o srpskoj strani reč, veoma smo zabrinuti zbog činjenice – iako je 90% demonstranata bilo mirno, zbog prisustva onih koji su bili veoma nasilni. Koji su došli pripremljeni da naštete policiji i KFOR-u, a u neredima su povređeni i pojedini novinari“, rekao je on.
Ukazao je da su SAD zabrinute zbog toga što na Kosovu nema koordinacije u vezi sa upotrebom jedinica specijalne policije, eksproprijacije i planiranog iseljavanja nekih od institucija iz Vladinih zgrada, koje predvode Srbi.
„To su pitanja u vezi sa kojima bi trebalo voditi računa u kontekstu dijaloga. Pozivamo obe strane da sve to bude koordinisano sa međunarodnom zajednicom“, rekao je američki diplomata.
I. S.