Već hiljadama godina med se koristi u ljudskoj ishrani, ali i kao lekovito sredstvo. Međutim, on se vekovima koristio i u raznim religijskim obredima, a čak 61 put se pominje u Bibliji odmah posle vina, koje simbolizuje Hristovu krv i hleba koje predstavlja njegovo telo.
Međutim, u poslednje vreme vode se polemike da li med može da se koristi tokom posta? Kako je u toku veliki Vaskršnji post koji traje do 19. aprila odgovor na ovo pitanje Agrobiznis magazin potražio je među spisima Srpske pravoslavne crkve, ali i pčelarima.
Šta kažu pčelari?
Prvi pisani tragovi o medu javljaju se u sumerskim i vavilonskim tekstovima pisanim klinastim pismom. U početku se koristio kao obredno sredstvo u polivanju pragova kuća i žrtvenika. Mešavina meda i vina koristila se za polivanje klinova svetih građevina. U Egiptu se koristio prilikom balzamovanja, spominje se u Bibliji, Kuranu i u spisima antičkih grčkih pisaca.
Šta je post i kakve veze ima med s tim?
Po hrišćanskom verovanju post predstavlja uzdržavanje od svih telesnih zadovoljstava u koje spada i konzumiranje hrane životinjskog porekla kao što su meso, mleko, jaja. Kako su i pčele životinje postavlja se pitanje da li je med koji one prave životinjskog porekla, odnosno da li je postan? Naime, mnogi prave paralelu i kažu da i krave proizvode mleko koje se smatra za mrsnu hranu, kako to da onda ovo „pravilo“ ne važi za pčele.
Aleksandar Bikar iz Sremskih Karlovaca, koji se pčelarstvom bavi više od 50 godina tvrdi da „ova teorija“ ne stoji i da je med apsolutno posna namirnica koja se koristi i u manastirima tokom posta. Za to, kako kaže, postoji vrlo logično objašnjenje.
– Pčele skupljaju nektar i polen sa cveća. Kad ga unesu u medni želudac dodaju samo fermente, jednu vrstu prirodnog kvasca, koji pomaže da se složeni šećer saharoza razloži u fruktozu i glukozu. Nema tu dodavanja bilo čega drugog, posebno ne nečega što je životinjskog porekla, tako da je med apsolutno posna namirnica – ističe sagovornik magazina.
Šta kaže crkva?
Prema pravilima Srpske pravoslavne crkve med je dozvoljen kao hrana za vreme posta, osim u dane strogog posta kad je naznačeno strogo uzdržavanje od bilo koje hrane i pića. Na sajtu SPC piše da vernici koji poste Vaskršnji post mogu da konzumiraju voće, povrće, morske plodove, proizvode pčela, a u određenim danima i ribu.
Božić je skoro nezamisliv bez meda, jer simbolizuje sladak i lep početak godine, znak je dobrote, blagostanja, zdravlja i obilja.
Ova namirnica igra važnu ulogu u raznim narodnim običajnima. Tako u gotovo svim krajevima Srbije na dan svadbe svekrva dočekuje snaju sa medom kako bi joj život sa njenim sinom bio sladak, a i da se svekrva i snaja dobro slažu.
U jevrejskoj tradiciji, recimo, insekti i njihovi proizvodi se smatraju nečistim. Jedini izuzetak je med koji je za njih košer (čist, božanski, sveti) pa se i jevrejska Nova godina započinje umakanjem kriške jabuke u med kao simbol slatkog početka nadolazeće godine.
Ipak, kako naglašavaju u SPC osim uzdržavanja od mrsne hrane u vreme posta, još važnije je uzdržavanje od loših reči, gneva, loših želja, laži, lažnog svedočenja. Postom se ispravlja nepravda, izgone strasne misli, čisti savest, uzdržava od zlobe, ispovedaju greške. Prema učenju crkve, post je stražar duše, čuvar tela, mati zdravlja, vođa omladine i lepota i dobrota starosti. Sve svete je, kako piše Vasilije Veliki, „rukovodio život po Bogu“, jer istinski post ne podrazumeva samo uzdržavanje od jake i masne hrane, već i duhovnu obnovu.
