Istraživači sa Univerziteta Zapadne Australije utvrdili su da je čitava „livada“ morske trave koja pokriva oko 180 kvadratnih kilometara, ili površinu oko tri puta veću od Menhetna, u stvari jedna biljka. Biljka je otkrivena u Zalivu ajkula koji se nalazi otprilike 800 kilometara severno od Perta.
Istraživački tim Univerziteta Zapadne Australije je prvobitno sakupio uzorke morskih algi i ispitao 18.000 genetskih markera sa prostora koji pokriva Posidonija australis, ili trakasta trava, kako bi utvrdili genetsku raznolikost i otkrili koje sve biljke pokrivaju dno zaliva.
Otkriće je stoga bilo veliko iznenađenje, jer kako kaže Džejn Edžlo, vodeći autor srodne studije, objavljene u časopisu Proceedings of the Roial Societi B, „Odgovor nas je potpuno zaprepastio – postojao je samo jedan! To je to, samo jedna biljka se proširila preko 180 kvadratnih kilometara u Zalivu ajkula, što je čini najvećom poznatom biljkom na Zemlji“.
Kako ova vrsta ima tendenciju da raste oko 35 centimetara godišnje, istraživači veruju da se biljka proširila iz jednog sićušnog semena pre više od četiri i po hiljade godina.
Zaliv ajkula izgleda kao savršeno mesto za ovu vrstu, prema istraživačkom timu.
– Zaliv ajkula je prilično jedinstveno okruženje koje zaklonjeno od okeana, uglavnom nije na meti ljudskog uticaja i kao takvo je već duže vreme, zbog čega je i uvršten na listu svetske baštine. U velikoj meri je zaštićen od okeana koji pruža prilično mirno okruženje za biljku da nastavi da raste. Ovo bi moglo pomoći da se objasni zašto se tako raširila. Moguće je da postoji još i veća, s obzirom na to da postoji još mnogo toga što ne znamo o našem prirodnom okruženju – napominje dr Elizabet Sinkler, koautorka studije.
Uprkos zaštićenoj lokaciji, još jedan faktor može igrati ključnu ulogu – genetika biljke. Razmnožava se kloniranjem (reprodukuje se na osnovu nukleusa jedne ćelije, i daje organizam sa istim genetičkim sastavom kao i davalac gena) i istraživački tim je utvrdio da je poliploidni organizam. Poznato je da oni imaju dvostruko veći broj hromozoma.
Sinklerova objašnjava. – Diploidni organizmi, poput ljudi, nasleđuju samo polovinu genoma svojih roditelja, dok ova morska trava ima sve. Pretpostavljamo da ovo daje biljci prednost u odnosu na diploidni organizam jer ima sve gene koji joj pomažu da preživi u svom trenutnom okruženju, kao i više gena koji bi joj mogli pomoći da preživi u drugima. Klonalno razmnožavanje osigurava da morska trava zadrži istu genetiku, jer polna reprodukcija u diploidnom organizmu dovodi do novih kombinacija gena. Dok će neki dovesti do novih adaptacija i prednosti, drugi će to staviti u nepovoljan položaj – napominje naučnica.
Nakon što su došli do ovog uzbudljivog otkrića, istraživači žele da saznaju više o otpornosti biljke na klimatske promene. Morski toplotni talas 2010. i 2011. oštetio je 36% „livada“ morske trave u Zalivu ajkula, ali se morska trava oporavlja i dobro funkcioniše, kako ističe Edžlo.
– Pošto je ova klonska morska trava preživela morski toplotni talas i od tada se oporavlja, izgleda obećavajuće, i možda ju je spajanje roditeljskih genoma učinilo otpornijom na klimatske promene. Međutim, postoji klimatski prag. Postavili smo eksperimente za praćenje unutar i izvan Zaliva ajkula da pokušamo da shvatimo gde je taj prag i da vidimo kako će reagovati na drugoj lokaciji.
– Zaliv ajkula ima raznovrsnu megafaunu kao što su dugongi, kornjače i delfini, kao i hiljade vrsta riba. Kada klimatske promene utiču na morsku travu, pogođene su sve životinje na višem nivou lanca ishrane – zaključuje dr Džejn Edžlo.
