Veliki župan, novi istorijski roman Nikole Moravčevića, pisca iz Čikaga, bavi se životom i državničkim delom velikog župana Stefana Nemanje.
Nastavljajući seriju istorijskih romana o srpskom srednjem veku, Nikola Moravčević je napisao knjigu u kojoj na osnovu obilja građe i proučavanja istorijskih okolnosti iznutra prikazuje složenu Nemanjinu ličnost i istorijski tačne događaje tog veoma burnog doba. Jasno razlikujući istoriju od mita i hagiografija, Moravčević ispisuje uzbudljiv roman o osnivaču dinastije Nemanjića i o čoveku koji je Rašku pretvorio u značajnu zemlju na Balkanu.
U središtu Moravčevićvog interesovanja su uzbudljive epizode Nemanjinog života, od sporova i sukoba s braćom oko raškog nasleđa, sporazuma i sukoba s Vizantijom, ratovanja u ulozi komandanta vazalnog srpskog odreda u vizantijskoj vojsci, preko susreta s Fridrihom Barbarosom i konačnog dolaska na mesto velikog župana Raške, pa sve do odluke da napusti županski presto, povuče se na Hilandar i tamo zamonaši.
Prateći Nemanjin život od detinjstva i rane mladosti, preko doba pune zrelosti i uskomešanih vremena vlasti, do monaške smrti, Moravčević nastoji da na osnovu dostupne istorijske građe, ali i mnogobrojnih tokova različitih predanja i zapisa o Nemanjinom životu i delu stvori stabilnu romanesknu sliku. Na velikoj pozornici ovog romana pojavljuje se i svakodnevni i istorijski Nemanja, i mladić koji trpi nepravdu i hrabri ratnik koji se nepravdi suprotstavlja, i prekaljeni državnik, sav posvećen iskušenjima vladarskog života i opstanka zemlje kojom upravlja, i skrušeni monah koji smireno sabira iskustva svog uzbudljivog života. Oblikovan na takav način, Moravčevićev roman je u isto vreme slika jednog ispunjenog života i velika freska srpskog XII veka.
lj.z.
