Provokacija za Vaskršnje praznike? Još jedna crkva u Istanbulu postala džamija
Nakon Svete Sofije, u Istanbulu je još jedna crkva-muzej ponovo postala džamija. Kako piše turski „Sabah“, džamija Karije, koja se nalazi u centru Istanbula, posle 79 godina biće svečano otvorena sutra, 6. maja, za vernike.
Kako je najavljeno, predsednik Turske Redžep Tajip Erdogan, putem telekonferencije iz Ankare prisustvovaće toj svečanosti.
Pravoslavna crkva Hora ili Crkva Hrista Spasitelja u polju, podignuta u 4. veku, 1511. godine je pretvorena u džamiju. U džamiju ju je preuredio Atik Ali-paša, jedan od Bajazitovih velikih vezira, i od tada je u funkciji pod nazivima „Atik Ali-pašina džamija“ i „Karije džamija“. Mozaici i freske koje se smatraju vrhuncem vizantijske umetnosti, tada su prekriveni slojem maltera.
Zvaničnom odlukom vlasti, 2. avgusta 1945. godine građevina je dobila status muzeja i predstavljala je jednu od najposećenijih turističkih atrakcija iz vizantijskog perioda u Carigradu, uz Aja Sofiju i cisternu Baziliku.
Pre četiri godine, odlukom predsednika Erdogana ponovo je prebačena u nadležnost Predsedništva za verska pitanja.
Tada je i započeta restauracija ovog značajnog istorijskog objekta kako bi u njoj vernici opet mogli da se mole.
Nekadašnja Crkva Hrista Spasitelja u Polju nalazi se na severozapadu istorijskog jezgra Istanbula i predstavlja najposećeniju turističku atrakciju iz vizantijskog perioda, uz Aja Sofiju i cisternu Bazilika.
Čest naziv crkve je jednostavno Hora što je označavalo da je crkva u polju, odnosno van gradskih zidina. Poreklo imena je vezano za doba njene izgradnje početkom petog veka kada se nalazila van gradskih bedema tzv. Konstatinovog bedema, dakle u polju. Iako se kasnije našla unutar grada, zadržala je stari naziv.
Pored tog naziva, u upotrebi je termin Karije koji predstavlja osmanski naziv džamije u koju je crkva pretvorena početkom 16. veka.
Svoj današnji oblik crkva je dobila početkom 14. veka kada ju je u potpunosti obnovio vizantijski državnih Teodor Metohit. Tokom opstade Carigrada 1453. godine u crkvu je prensena ikona koja se smatrala čudotvornom i zaštitnicom grada u cilju dobijanja božanske pomoći u odbrani od nevernika.
Međutim, Osmanlije su zauzele grad, a pola veka nakon toga, crkva je po nalogu Atik Ali paše, velikog vezira sultana Bajazita II, pretvorena u džamiju zvanu Karije. Njena unutrašnjost je prilagođena potrebama islama, pa su mozaici i freske bili prekriveni slojem maltera.
Zgrada je vremenom oronula i prilikom istraživanja njene unutrašnjosti 1948. godine, američki vizantolozi su ispod sloja maltera otkrili vizantijske ikone i mozaike, nakon čega je počela detaljna obnova građevine i otkrivanje prvobitnog sloja.
Radovi su trajali čitavu deceniju i ona je 1958. godine otvorena za javnost kao muzej koji se zvanično zove Karije po nazivu džamije, iako je i dalje među stanovnicima Istanbula ustaljen naziv Hora.